Co grozi za naruszenie praw autorskich w Internecie?

13 marca 2023
/ Łukasz Jabkowski

Każdego dnia regularnie w sieci pojawiają się treści o różnym charakterze. Internet stanowi istotny element codzienności większości osób, które czerpią z niego wiele informacji. Istnieją z tego względu pewne reguły, które w dużym uproszczeniu określają zasady publikowania i m.in. udostępniania cudzych treści. W tym aspekcie przykładowo wykorzystywanie zdjęć wykonanych przez inną osobę podlega pewnym ograniczeniom. Z czego one wynikają? Na jakiej zasadzie polegają naruszenia praw autorskich w Internecie? Więcej na ten temat dowiesz się właśnie w tym artykule.

 

Czym są prawa autorskie i z czego wynikają?

 

Podstawą prawną jeśli chodzi o temat artykułu, stanowi Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Prawa autorskie w jej rozumieniu to zbiór praw, które przysługują twórcy utworu. Kategoria jest dość szeroka zakresowo, gdyż obejmuje różne treści, takie jak filmy, artykuły, zdjęcia i wiele innych. Prawa wynikające z ustawy dzielą się na prawa osobiste i majątkowe. Oznacza to, że z jednej strony gwarantują autorowi prawo do sygnowania utworu, a z drugiej strony umożliwiają korzystanie z danego utworu, rozpowszechnianie i pobieranie z tego tytułu wynagrodzenia. W tej kwestii w szczególności warto zwrócić uwagę na przepisy art. 72-77 wyżej wymienionej ustawy.

 

Na czym polegają naruszenia przepisów prawa autorskiego?

 

Naruszenia norm prawa autorskiego mogą przyjmować różną formę. Szczególnie, że Internet pozwala im funkcjonować na dość szeroką skalę. W pewnym uproszczeniu wystarczy, aby na portalach społecznościowych powielane były treści bez podania ich źródła. Problem stanowią serwisy udostępniające m.in. filmy bez odpowiedniej licencji, co poruszane było wielokrotnie we  wcześniejszych artykułach.

 

Konsekwencje wynikające z naruszenia praw autorskich

 

Rozpowszechnianie treści w sposób nieodpowiedni może prowadzić do odpowiedzialności karnej i cywilnej. Przykładem przesłanki odpowiedzialności karnej jest przywłaszczenie cudzego utworu bądź wprowadzenie w błąd co do autorstwa. Kara może przybrać formę grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności. W tym aspekcie istotny jest Rozdział XIV Ustawy o prawach autorskich i pokrewnych, który normuje odpowiedzialność karną. Przykładowo art. 115 wskazuje na przywłaszczenie autorstwa lub rozpowszechnianie bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy. Natomiast art. 117 reguluje kwestię rozpowszechnienia utrwalania lub zwielokrotniania cudzego utworu.

 

Czy wykorzystywanie cudzego utworu zawsze jest sprzeczne z prawem?

 

Niekoniecznie, gdyż obowiązuje rozbudowana grupa wyjątków od tej zasady. Zaliczają się do niej m.in. 

  • prawo cytatu – umożliwia przytaczanie fragmentów rozpowszechnionych utworów, 
  • prawo przedruku – polega na kopiowaniu treści pochodzących z serwisów informacyjnych, ale w formie niezmienionej i ze wskazaniem autora,
  • darmowe licencje – korzystanie na zasadach określonych licencją w ramach cudzego utworu.

 

Naruszanie praw autorskich w Internecie

 

Kwestia rozpowszechniana treści w Internecie podlega Ustawie o Prawach autorskich. W tym aspekcie kopiowanie cudzych, wrzucanie publikacji nie objętych darmową licencją może prowadzić do konsekwencji natury karnej lub cywilnej. Tym samym zawsze warto przed publikacją zastanowić się, czy pozostaje to w zgodności z przepisami i na jakich zasadach.

Autor: